Welk hooinet of slowfeeder kies ik voor mijn paard?

Hooinetten en slowfeeders zijn veel gebruikte oplossingen in de paardenwereld en op veel natuurlijke paardenhuisvestingen zijn ze dan ook niet meer weg te denken. Maar welk hooinet past het beste bij jouw situatie? Om uit te komen bij het beste hooinet voor je paard hebben we de belangrijkste aandachtspunten, met betrekking tot het effect en de gezondheid van je paard, bij elkaar gezet.

We weten inmiddels dat ruwvoer enorm belangrijk is. En dat voor een gezond maag-darmstelsel het ook belangrijk is dat paarden gedurende de hele dag moeten kunnen beschikken over voldoende ruwvoer. De kans op maagzweren en ongemak wordt namelijk beduidend groter als een paard langer dan drie uur geen beschikking heeft over ruwvoer.

Onbeperkt ruwvoer voor paarden

Als antwoord op deze ruwvoer-behoefte van het paard is een nieuwe norm geboren. Het onbeperkt voeren van ruwvoer. Maar helaas heeft dit voor heel veel paarden gevolgen voor een ander onderwerp binnen de gezondheid; overgewicht. En gek genoeg lijken we dat veel minder erg te vinden.

Als oplossing voor het logistieke probleem dat onbeperkt ruwvoer voeren met zich meeneemt plaatsen we nu vaak een hele hooibaal van 400 kg in de paddock of vullen we meerdere grote bakken met overvloedig hooi. Helemaal begrijpelijk als het ook om een kudde met meer paarden gaat. Maar onbewust worden paarden dikker en dikker. 

Overgewicht en verlies van zelfregulerend vermogen 

Onbewust slaan we te weinig acht op de kwaliteit van het ruwvoer en lijkt het vooral belangrijker dat het er altijd is. Met als gevolg dat overgewicht een serieus probleem gaat worden en veel paarden hun eigen zelfregulerende vermogen kwijt raken. Ze blijven maar eten en kunnen niet meer stoppen. En door deze manier van voeren wordt beweging weinig tot niet gestimuleerd. Wat het effect extra desastreus maakt.

Gelukkig raken steeds meer mensen bewust van dit fenomeen en kiezen er daarom steeds vaker voor om hooinetten of slowfeeders te gaan gebruiken. Een manier van voeren die vertraagt en ervoor zorgt dat paarden meer moeite moeten doen. Daarnaast gaat er minder kostbaar hooi verloren.

Maar is dat dan een tendens die uiteindelijk voor het paard beter is? Om heel eerlijk te zijn kleven er aan een kleinere maas naast de vele voordelen, helaas ook een aantal nadelen. 

Wat een expert zegt over het slowfeeden van paarden

Femke Dölle, Expert op het gebied van natuurlijke huisvesting en Passieve Physio (een methode om het paard passief te trainen en zijn lichaam correct te gebruiken) zag in haar praktijk veel ongemakken bij paarden door het gebruik van slowfeeders. Ook op het gebied van biomechanica weet ze heel veel en zag ze wat structureel voeren door een kleine maas voor sommige paarden kon betekenen. 

Als paarden het gehele hooi rantsoen door een kleine maas moeten eten. Maken ze gedurende de hele dag een ander soort beweging met het hoofd en de hals dan dat ze in de natuur zouden doen. 

En dat dag in en dag uit. Je kunt je voorstellen dat dit op gegeven moment voor overbelasting of ongemak gaat zorgen. Daarnaast ervaren sommige paarden het als stressvol als ze voor elk plukje moeite moeten doen. Wel moet hierin meegenomen worden dat de hoogte van het net en de houding waarin het paard ‘gedwongen’ wordt te eten hier ook een versterkend effect op kan hebben.

Wellicht zie je nu door de bomen het bos niet meer. Maar als je hierboven goed tussen de regels door het gelezen heb je gemerkt dat de kern van veel problemen opgelost kan worden met kwalitatief hoogwaardig ruwvoer. En dat houdt in: goed droog (en gevarieerd) hooi met een laag suikergehalte (7% of lager). Ondanks dat het de laatste jaren lastig is om aan goed hooi te komen maakt het niet minder noodzakelijk. Daarnaast is de factor beweging ook essentieel om met veel voeding om te kunnen gaan.

Als je nu een slowfeeder in maas drie gebruikt en je paard kampt met gezondheidsproblemen zoals overgewicht of insulineresistentie dan is dat een situatie waarin het zeer onverstandig is om meteen of helemaal te stoppen met slowfeeden. Juist in deze situaties kan deze maas heel helpend zijn. Maar ga wel op zoek naar verandering zodat je op termijn wellicht maas 3 minder nodig gaat hebben.

Welke maas slowfeeder of hooinet kies je dan?

Er zijn diverse maaswijdtes beschikbaar. Variërend van maas 2,5 tot 6 of groter.

Laat in je keuze voor een type hooinet de volgende factoren meewegen:

• De gezondheidssituatie van je paard. (te dik of juist te mager, andere problemen)
• Het type beschikbare ruwvoer (grof of fijn, hoog of laag suiker etc.)
• Je eigen invloed op huisvesting en het inkopen van hooi
• De aanwezigheid van alternatieve bronnen van ruwvoer en diversiteit 

Hieronder tref je een algemene richtlijn waarmee je kunt bepalen welke maas-grootte van een hooinet voor jou het meest van toepassing is:

Maas 6cm: Een ruime maas die kan worden ingezet om zonder vertraging hooi aan te bieden zonder dat het weg waait.

• Anti-mors, deze maas werk niet meer vertragend
• Bij correct gebruik ook geen lichamelijke hinder.
• Alle type langstengelig ruwvoer zijn geschikt, mits laag of passend suikergehalte. Laat bij voorkeur een hooianalyse doen.
• Voor gezonde paarden met een gezond gewicht en een goed werkende zelfregulatie
• Bij voldoende gevarieerd aanbod in diversiteit aan planten naast hooi
• Geschikt voor variabele posities

Maas 4,5cm: Een minder strenge maas die paarden iets langer over het ruwvoer laat doen, met en lagere kans op lichamelijk ongemak

• Minder slowfeed-effect bij fijn hooi, de vertraging is ook afhankelijk van de handigheid van je paard.
• Meer geschikt voor grover ruwvoer of stro dan maas 3.
• Als je wel iets wilt vertragen maar de uitdaging voor je paard wilt beperken.
• Ook geschikt in de overgang naar een grotere of kleinere maas.
• Geschikt voor variabele posities, bij voorkeur in combinatie met maas 6.

Maas 3cm: Een meer therapeutische keuze van een slowfeeder. Om nadelige gevolgen van overeten of de inname van te veel suikers per tijdseenheid te beperken. Of om de duur van beschikbaarheid van ruwvoer (bijvoorbeeld gedurende de nacht) te verlengen. Deze maas heeft bij het gebruik meer observatie nodig ten behoeve van paardenwelzijn.

• Vanaf deze maas of kleiner wordt echt gesproken van een slowfeeder
• Paarden hebben aanzienlijk meer uitdaging met het eten.
• Paarden hebben de tijd nog om te leren eten door een slowfeeder. Veel paarden hebben snel door hoe het werkt maar sommige paarden hebben hiervoor te weinig intrinsieke motivatie en raken erg gestrest, kies in dat geval voor maas 4,5 of groter.
• Voor paarden die dringend moeten afvallen, last hebben van stofwisselingsproblemen zoals insulineresistentie of hoefbevangenheid (zorg wel altijd voor voldoende ruwvoer in deze situaties, geef niet te weinig, maar zorg voor spreiding door het inzetten van een slowfeeder).
• Bij paarden die te snel eten
• Bij minder geschikt ruwvoer met hogere suikergehaltes (het heeft wel de voorkeur om in dat geval het ruwvoer te gaan aanpassen)
• Minder geschikt voor grovere ruwvoersoorten, hierdoor wordt het voor het paard nog lastiger om te kunnen eten.
• Mogelijke impact op lichamelijke ongemakken en frustratie, blijf daarom monitoren
• Bij grotere porties ruwvoer gebruik bij voorkeur in een bak 
• Kies voor jongere paarden of paarden met bestaande problemen in het hoofd-hals gebied liever en grotere maas.

Het assortiment slowfeeders en hooinetten van PaardEerlijk bekijken

Hoe kun je een slowfeeder met maas 3 dan bewust inzetten met minder kans op die nadelige gevolgen voor het lichaam?

Als je paard of kudde paarden wel enige vertraging nodig hebben en je zet daarvoor een oplossing met maas 3 cm in, zorg er dan voor dat je naast deze kleine maas ook iets varieert met andere netten met een grotere maas. Hang diverse ‘satelliet porties’ op in bijv. maas 4,5 of 6cm. Zo hoeft niet het gehele hooirantsoen door maas 3 gegeten te worden. 

Let op eethouding
Daarnaast is het goed om te kijken naar waar maas 3 je paard het minste hindert. Geef een basis-portie in maas 3 zo dat je paard dit in een prettige houding kan eten en plukken. Bij voorkeur in graashouding. Gebruik hiervoor een lage palletbox, of half IBC vat waarin je hooinetten of een kussen bevestigt. Ook een slowfeederrek is dan heel handig en zorgt ervoor dat je snel kunt vullen. 

Slowfeeder op stal 
Als je paard in de nacht op stal staat en alleen dan enkele kilo’s gevoerd krijgt in een hooinet dan kun je overwegen om met twee mazen te werken. Bijv. een derde van het portie hooi in maas 4,5 en de rest in maas 3. Zo zal je paard over de kleinste maas het langste doen, maar hoeft hij niet alles door maas 3 te trekken. Wees hierin zo creatief mogelijk. Varieer daarnaast regelmatig van plek en hoogte van ophangen, zo varieert de beweging ook.

Hoe maak je de overgang van slowfeeders in maas 3 naar hooinetten in maas 6?

Een slowfeeder is natuurlijk een ‘maatregel’. Eentje die net als een graasmasker onder het kopje ‘medisch hulpmiddel’ valt. En als je paard dit nodig heeft omdat het anders niet goed met je paard gaat, is het fijn om als uitganspunt te hebben dat dit tijdelijk is. Want het is natuurlijk altijd goed om ernaar te streven om minder maatregelen te hoeven nemen. Een slowfeeder geeft je tijd om het habitat of het type ruwvoer aan te passen zonder dat de stofwisseling van je paard verder achteruit holt door de suikers. Maar het uitgangspunt zou zo veel als mogelijk moeten zijn dat dit van tijdelijke aard is of uiteindelijk een combinatie gaat zijn naast het gebruik van een hooinet in maas 4,5 of 6 zoals hierboven beschreven.

Als je de transitie wilt inzetten naar ongelimiteerd kunnen voeren zal je aan een aantal voorwaarden moeten gaan voldoen. Allereerst is de kwaliteit van je ruwvoer zeer belangrijk. Daarnaast is het belangrijk dat je paard kan beschikken over een gevarieerd rantsoen met voldoende diversiteit. Bekijk de mogelijkheden van het aanleggen van hagen of perken met planten die geschikt zijn voor paarden om te eten. Meer inspiratie nodig? Hier tref je diverse ebooks die je op weg helpen.

En is het belangrijk dat je paard over een gezonde stofwisseling beschikt waardoor het zelfregulerende vermogen kan worden benut. Is je paard te dik en wil je graag zijn stofwisseling ook aanpakken i.p.v. alleen maar afvallen? Meld je dan aan voor een 6 maanden traject. Gedurende deze maanden gaan we dan stappen zetten naar een gezond gewicht maar ook naar een gezonde stofwisseling. Want alleen afvallen geeft nog geen gezonde stofwisseling.

Natuurlijk is deze transitie niet voor iedereen binnen handbereik, niet iedereen kan invloed uitoefenen op het type ruwvoer wat beschikbaar is of op de momenten gedurende de dag waarop dit beschikbaar gesteld wordt. Maar maak dan een afweging waarbinnen je voor je paard het minst ondermijnende kiest voor zijn gezondheid. Binnen de domesticatie is het nu eenmaal zo dat je soms moet kiezen tussen de ‘primair minder ideale oplossingen’ dit omdat het paard dat nu eenmaal niet meer zelf in de hand heeft.

Veiligheid bij het gebruik van slowfeeders.

Natuurlijk is dit ook een onderwerp dat regelmatig voorbijkomt als je attributen bij je paard gebruikt. Dit betreft vaak een stukje positionering en variaties in het ophangen. Zorg dat je een hooinet niet te hoog ophangt. Tussen boeg en knie is een mooi streefpunt, en houd daarbij ook rekening met de maten in een gevarieerde kudde.

Heeft je paard ijzers dan is een lage toepassing niet aan te raden tenzij je een hooibak gebruikt waarin je een hooinet of slowfeeder gebruikt. Zorg dat niet alles op hoogte wordt gegeven, maar ook een aanzienlijk deel in graashouding kan worden gegeten.

En als laatste: voorkom dat paarden vast kunnen raken of verstrikt kunnen raken, op welke manier dan ook. Gebruik bij voorkeur een brakeway tussen vaste verbindingen, zeker bij netten met meerdere bevestigingspunten. Hiervoor kun je bijvoorbeeld een setje slowfeeder tie-wraps gebruiken. Deze gaan niet te snel los maar geven bij flink hangen wel mee.