11 Tips over hoe je een paard met overgewicht veilig voorbereidt op het weideseizoen!

Auteur: Natascha Bos, Blauwe Hengst
Datum: maart 2024

Heb jij een paard dat wat aan de zware kant is, of misschien zelfs worstelt met insulineresistentie (IR)? Dan weet je als geen ander hoe cruciaal de overgang naar het weideseizoen is. Met de lente op komst deel ik niet alleen tips om jouw paard optimaal het weideseizoen in te laten gaan, maar ook hoe je de kans op een stille afglijding naar hoefbevangenheid kunt verkleinen. Bij een insulineresistentie werken diverse celprocessen niet meer zoals ze dat behoren te doen waardoor de capaciteit om met suikers, uit vers gras, om te kunnen gaan veel minder is geworden. Alles staat onder meer spanning. Door deze tips toe te passen, klein te kijken en je te verdiepen in wat voor jouw paard helpt zorgen we er samen voor dat je paard gezond blijft.

1. Ruwvoer analyse

Ruwvoer is de basis van een gezond paard. Gezonde voeding begint dus met het laten analyseren van het ruwvoer dat ik mijn paarden geef. Deze analyse geeft me inzicht in de verschillende waardes. Zoals bijvoorbeeld de suikerwaardes, waardoor ik beter kan sturen op een dieet dat insulinepieken minimaliseert. Maar ook de eiwitwaarde is een belangrijke pijler. Dit maakt dat ze gezond het voorjaar in gaan en in feite iets te schraal beginnen aan het voorjaar.

2. Weidegang in hoog gras!

De weidegang bouw ik altijd langzaam en rustig op. De wei waar ik ze als eerste in zet, heeft relatief hoog gras. Dit is dus niet de wei die heel kaal de winter in is gegaan! Waarom ik dit doe, heeft alles te maken met de “stress” van gras en het fructaan en suikergehalte in het gras.

3. Timing weidegang

Overdag worden fructaan en suiker geproduceerd in de stengel en het blad van gras.  Fructaan en suiker in de plant worden weer verbruikt tijdens groeien (de stofwisseling). Tijdens de nacht verbruikt het gras de opgeslagen fructanen en suikers, waardoor de waardes in de ochtend lager zijn. In de ochtend zet ik ze dan ook vaak vroeg in de wei. Wel moet je oppassen dat je ze niet te lang laat staan want, je wil tijdens de eerste opbouw voorkomen dat ze een piek krijgen qua fructaan en suikers. Na 20.00 uur ‘s avonds laten grazen is daarom ook relatief veilig omdat in de nacht er geen fructaan en suikers gemaakt wordt, alleen verbruikt.

Let op; de stofwisseling van gras stagneert wanneer de temperatuur in de nacht koud is geweest (onder de 10 graden). Dan wordt de aanwezige fructaan en suiker niet verbruikt door de plant. Dan zijn de waardes juist hoog in de ochtend. Bij een koude nacht laat ik ze pas aan het einde van de middag of begin avond in het gras.

5. Overbegrazing voorkomen 

Niet alleen het weer (temperatuur en zon) en dag/ nacht ritme spelen een rol bij het bepalen van de fructaan en suikergehaltes in het gras. Factoren zoals droogte en een gebrek aan essentiële voedingsstoffen, een niet kloppende pH of onvoldoende bemesting kunnen nadelig zijn voor de groei van het gras, resulterend in verhoogde fructaan en suikergehaltes. Bovendien bevatten de stengels doorgaans meer fructaan en suiker dan de bladeren. Om deze reden is het cruciaal om overbegrazing te voorkomen, zodat de paarden niet genoodzaakt zijn om deze korte (laag bij de grond) stengels te eten.

6. Nooit op een lege maag in de wei 

Ik zet ze nooit met honger en een lege maag in de wei. Bovendien geef ik ze niet gelijk de hele wei. Ik zet een stuk af waar ze mogen staan waardoor ik kan sturen. En het gemakkelijker is om ze er weer uit te halen (terwijl ze natuurlijk liever in het gras blijven).

7. Niet te lang in de wei en het opbouwen van de weidetijd

Hoe lang ik ze op de wei zet hangt van een aantal factoren af: het weer, de vochtigheid, het gras. Ik begin echt kort zo rond de 10 minuten; vaak doe ik dat aan de hand. Bijna een soort snacken wat ik langzaam uitbouw naar 20 minuten. Hierdoor controleer ik de hoeveelheid gras die ze eten en zie ik gelijk wat er gebeurt.

Het opbouwen van de weidegang doe ik met stapjes. Eerst een paar dagen 10 minuten. Als dit goed gaat paar dagen 15, en dan paar dagen 20 minuten. Als we op 30 minuten zijn dan ga ik wat grotere stappen maken. Of ik ga naar 2 x daags 30 minuten. Of dit kan hangt natuurlijk van je management en tijd af.

8. Risico’s nat gras

Zelf laat ik ze nooit wennen en opbouwen in nat gras. Als het enigszins lukt wil ik de eerste weken tijdens de opbouwfase droog gras. Regen zorgt voor meer groei en heeft effect op fructaan en suikergehaltes. Daarnaast is het hoge percentage vocht wat een paard binnenkrijgt samen met het gras vaak aanleiding voor dunne mest en winderigheid.

9. Inzet graasmaskers

Bij sommige paarden kan een graasmasker behulpzaam zijn tijdens het opbouwen. Zo kunnen paarden geleidelijk wennen aan meer gras zonder gezondheidsrisico's, en blijven ze blij en gezond.

10. Let op kleinen signalen

Tijdens het wennen en opbouwen hou ik nauwlettend de mest in de gaten. Ook let ik op winderigheid, opgetrokken buik, spanning in de buik etc. Is hier allemaal geen sprake van dan ga ik rustig verder met mijn schema. En anders pas ik het aan. Let daarbij ook op de spanning en vulling van de nek, bij paarden die gevoelig zijn voor hoefbevangenheid is een toegenomen spanning een heel belangrijk signaal. Het paard bepaalt.

11. Preventief inzetten venkelzaad 

In de opbouwfase naar het weideseizoen zorg ik dat ik gemalen venkelzaad in huis heb. Dit doe ik omdat venkelzaad stoffen bevat die de spijsvertering ondersteunen. Deze stoffen verminderen ontsteking en maken het voor paarden makkelijker om hun eten te verteren en voedingsstoffen op te nemen. Met name vanwege het winddrijvende en ontspannende effect op de darm. Bij onrust in de darm, zoals winderigheid en spanning geef ik gelijk een paar keer per dag 1 à 1,5theelepel gemalen venkelzaad.

Wat kan je nog meer doen

Voor paarden met insuline resistentie en overgewicht kan je nog veel meer doen. In veel gevallen is er sprake van specifieke tekorten waardoor bijvoorbeeld insuline receptoren minder makkelijk hun werk kunnen doen. Hierdoor ontstaat een cascade aan klachten; denk hierbij ook aan schrikkerigheid, meer struikelen, naar binnen keren.

Zorg dat je paard stress vrij kan eten. In de praktijk kan dit misschien betekenen dat de gaatjes van je slowfeeder te klein zijn. Dat lijkt een tegenstrijdige tip! Maar in de Themadag leg ik uit hoe dit op celniveau werkt voor paarden met stofwisselingsproblemen.

Mijn visie

Om je paard gezond te houden en te weten hoe het echt zit blijft het goed om kennis tot je te nemen. De onderzoeken en nieuwe informatie stopt namelijk nooit. Deze tips zijn al een goede basis maar er is nog heel veel meer. Hoe zit het bijvoorbeeld op celniveau in elkaar met insuline in combinatie met alle factoren die daar invloed op hebben en hoe kan je jouw specifieke paard daar zo goed mogelijk in ondersteunen.

Hét paard bestaat niet! Is al 20 jaar mijn uitganspunt in alle behandelingen, cursussen en opleidingen. Elk paard is verschillend en zit anders in elkaar. Er bestaat geen wondermiddel om je paard 100% vrij van problemen het weideseizoen door te laten gaan. Wat je wel kan doen is je verdiepen en de omstandigheden voor jouw paard naar zijn behoefte optimaal maken zodat jullie zo goed mogelijk het weideseizoen ingaan.

Mocht je na het lezen van deze tips geïnspireerd zijn.  En nog meer willen doen om je paard optimaal te ondersteunen dit weideseizoen, kom dan naar onze themadag insulineresistentie. Tijdens deze dag leg ik je overzichtelijk uit hoe de processen van insulineresistentie verantwoordelijk zijn voor veel klachten en hoe je dit kan aanpakken.

Staat er voorlopinggeen live dag gepland? Bekijk dan de themadag op je eigen tempo in onze studiestal.

Meer lezen?

Hier vind je ook interessante blogs over het verband tussen insulineresistentie en zomereczeem en bijvoobeeld kenmerken van een insulineresistent paard.

Natascha Bos is eigenaar van De Blauwe Hengst, Opleidings- en behandelcentrum voor paarden

Over de De Blauwe Hengst:

Onze specialisaties zijn Manuele Lymfe Drainage en natuurlijke voeding volgens de Klinische Psycho Neuro Endocrino Immunologie. We behandelen paarden en ontwikkelen kPNI therapie concepten.

kPNI is een op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde natuurgeneeskundige specialisatie. Hierbij wordt gekeken naar de psychologische, neurologische, endocrinologische of immunologische verstoringen. Elke verstoring heeft invloed op bepaalde biochemische processen in een paard.

Heb je twijfels over de gezondheid van je paard en of het voor je paard veilig is om de weide op te gaan? Overelg dan altijd met je dierenarts of vraag een telefonisch graasmasker consult aan, dan helpt Karlijn van PaardEerlijk je verder met dit vraagstuk.