Deel 3 - Maart 2024

Wie en wat voor paard was Lady, en waarom ging het eigenlijk mis?

Bij hoefbevangenheid denken we vaak aan de shetlanders of andere koudbloedpaarden. Maar Lady was een ‘normaal’ warmbloedpaard. Omdat het in geval van hoefbevangenheid veel gaat om type paard, voeding en de conditie maar ook de huisvesting vertel ik je vandaag meer over onze achtergrond.

Eerst even dit. Ik schrijf over Lady veel in de verleden tijd, dit omdat Rick, Lady en ik in 2017 samen tot het besluit kwamen dat het aardse bestaan mooi was geweest. Ze was oud (bijna 24) en versleten en het was goed zo. Weet in ieder geval dat ze volledig van de hoefbevangenheid is genezen (dat verhaal vertel ik de komende maanden) en dat dit geen directe rol heeft gespeeld is ons besluit. Indirect wel, i.v.m. PPID en aanhoudende luchtwegklachten waarvoor prednison nodig was, heb ik gezegd dat ik dat niet wilde. De kans op opnieuw hoefbevangenheid was te groot. En dat wilde ik koste wat het kost voorkomen, ook al betekende dat een eerder afscheid. De weg naar ons afscheid en de keuzes die we hierin hebben gemaakt vullen ook een intens en liefdevol verhaal. Mocht je hier meer over willen horen, laat het me gerust weten. Dan vertel ik dat een andere keer.

Lady was een super lieve en zachtaardige kwpn merrie. Het typische merrie gedrag was haar volledig onbekend. Ze was altijd stabiel, lief en aanwezig. In haar jongere jaren kon ze ook wel ondeugend zijn, en zich sterk maken. Maar dat kwam ook door mijn eigen onervarenheid. Als je meer wilt lezen over hoe we bij elkaar zijn gekomen dan vind je onderaan hierover dat stukje van ons verhaal.

Als je de vijf elementen van Erik Laarakker kent dan was Lady echt een ‘Aarde’ paard. Ze hield van eten en kwam gemakkelijk aan. In de eerste jaren dat we samen waren zag ik dat nog niet zo, jong en groen als ik was. Maar in de loop der tijd kwam er wel eens een opmerking. ‘je moet meer rijden’ of ‘ze is wel flink he’. Toen ik Lady zo’n tien jaar had verhuisde ik naar een nieuwe stal. We kwamen terecht op een voormalig melkveehouderij wat was overgegaan naar paardenpension. Het lag prachtig in het bos en had een gezellige club mensen en dagelijks weidegang, ook in de winter. Lady was al wat te zwaar de laatste jaren maar ik kreeg haar gewicht op deze plek niet onder controle en het werd alleen maar erger. Inmiddels zelf ook ouder en wijzer geworden en het besef dat, ‘te dik zijn’ niet goed is, groeide. Dus begon ik te zoeken naar oplossingen. Ik kocht een eerste graasmasker. Een simpel ding bij de boerenbond. Lady was er duidelijk niet zo blij mee. Maar ik wilde het toch proberen. Om het dragelijk te maken gebruikte ik hem om de dag. Na een aantal weken was het graasmasker aan alle kanten voorzien van zacht fleece en bontjes want de een na de andere schuurplek ontstond. Ook had het graasmasker onvoldoende effect en besloot ik dat het dan maar dagelijks om moest. In tijd erna kwam ze redelijk goed op gewicht. Maar ik zag er elke zomer tegenop om weer met dat graasmasker op de proppen te moeten komen. En toen kwam de greenguard. Eindelijk een meer open mandje. Het was een flinke investering en in de eerste periode was het zoeken naar de juiste manier van bevestigen en polsteren omdat ook hier schuurplekjes ontstonden. Maar het geheel was al zo veel luchtiger dan de graasmaskers die ik ervoor had gehad. En uiteindelijk kregen we de zichtbare ongemakken onder controle en het leek of ze hier ook minder problemen mee had.

In de afgelopen jaren heb ik mogen ervaren dat er verschillende soorten ‘graasmasker-paarden’ zijn. En dat zijn:

• ‘De Apathische paarden’: Weten niet wat ze moeten doen en staan gerust de hele dag bij het hek te wachten tot iemand ze komt ‘verlossen’.
• ‘De Voorzichtige paarden’: Blijven door het graasmasker met de lippen gras pakken en eten met kleine hapjes voorzichtig. Ze schikken zich in de situatie.
• ‘De Super-grazers’: De paarden die meteen door hebben hoe het graasmasker werkt en alles op alles zetten om toch zo veel mogelijk in korte tijd naar binnen te werken. Ze duwen hard op de bodem van het masker en verslijten al gauw meerdere maskers per jaar omdat de bodem stuk gaat.
• ‘De Hoedini’s’: Weten alles in no time af of stuk te krijgen. Over de oren of over de neus, maakt niet uit. Schuren langs een paal of weten met hun achterbeen of samen met een kuddegenoot het kopstuk over de oren te duwen. Ze staan doorgaans 80 % van de tijd zonder graasmasker.

Lady viel in de categorie ‘Super-grazers’. En die combinatie met onvoldoende aandacht voor het gebit (behalve twee jaarlijks de tandarts van destijds), een greenguard (toen nog zonder zachte inlegplaten) en een ouder gebit (rond de 21 jaar) had ervoor gezorgd dat haar tanden tot op het leven waren afgesleten. Met pijnen tot gevolg. En het erge was, we konden alleen maar wachten tot de tanden weer verder waren uitgegroeid zodat de slijtage plek kon ‘uitgroeien’. Een langdurig proces. Noem het naïef of onwetend maar wel met de beste bedoelingen was deze graasmasker-maatregel uitgekozen.

Al vanaf dat Lady jong is kreeg ze de brok die op stal werd gevoerd, twee keer per dag een halve schep. Wat het was, een sportbrok en later een basisbrok, maar het geheel ontloopt elkaar niet zo veel als het om verstorende stoffen gaat. Het merk weet ik niet en het kwam uit een grote voersilo. Niet alert omdat het al jaren zo ging en het een gewoon bruin brokje was dat al zijn geheimen niet prijsgaf, heeft ertoe geleid dat ze dit gedurende haar 21 jarige leven tot dan toe had gehad. Tot het mis ging.

Ik leerde dat er veel te veel verstorende dingen in zaten en er veel te weinig vitaminen en mineralen binnen kwamen omdat ze niet de normdosering kreeg. Natuurlijk was die kilo krachtvoer lang niet de enige boosdoener. Ook minstens 17 jaar voordroog of kuilachtige ruwvoer hielp niet mee. En daarbij niet te vergeten, de wei met koeiengras. Achteraf gezien ‘het klassieke recept’ voor het ontstaan van stofwisselingsproblemen en was het eigenlijk niet de vraag of het ging gebeuren, maar wanneer. Het graasmasker had haar een lange tijd weggehouden van de spreekwoordelijke druppel, maar de rest had haar emmertje goed vol laten lopen waardoor enkele dagen zonder graasmasker voldoende was om tot die ene druppel te komen. En ik maar denken dat haar gezondheid al die jaren prima was omdat ze niet meer te dik was.

Nu jaren verder en diverse opleidingen en inzichten rijker weet ik dat dit de grootste misvatting is. Wel moet ik zeggen dat ik heel erg opkijk van de ongelofelijke veerkracht van het lichaam om het nog zo lang vol te kunnen houden. Wat een prestatie. En hoe verdrietig ook, ik zie dat die veerkracht en de marges om voerfouten te maken met de jaren en opvolgende paardengeneraties steeds minder wordt. Een gemiddeld paard kan nu op 4 of 5 jarige leeftijd al op de vooravond staan van een episode van hoefbevangenheid. Een van mijn drijfveren om mijn verhaal te willen delen. Zodat er meer besef komt. En ook dat er besef komt dat er wat aan gedaan kan worden.

De stofwisseling van je paard is stuurbaar, en problemen zijn er om opgelost te worden, als je het lichaam maar faciliteert met de juiste stoffen en omgevingsfactoren. Hoe eerder hoe beter. Want een paard zou niet eerst bevangen moet worden voordat wordt gezien welke behoeften hij heeft.

Hierbij hulp nodig? Ik help je graag!

De volgende keer:  Het Dilemma: IJzers of geen ijzers bij behandeling van de hoefbevangenheid van Lady...

Leuk zijtakje: Hoe Lady bij ons kwam

Het was 1997 en ik was 13 jaar oud. We waren met het gezin een half jaar daarvoor verhuisd naar een meer landelijke omgeving. Sinds mijn negende reed ik elke week samen met mijn zus op een manege en in verband met de verhuizing moesten we ook van manege veranderen. Helaas voelde ik en mijn zus ons daar niet zo thuis. Veel vervelende mensen aan de rand van de bak die je hardop stonden te beoordelen. En er waren vaak wedstrijden en dan kon je als lesklantje verkassen naar de modderpoel achter op het terrein. Communicatie was er verder weinig en na een maand of negen waren we er klaar mee. Tegen die tijd had ik in de nieuwe klas ook vriendinnetjes gemaakt en een van mijn vriendinnetjes reed bij haar familie die tegenover ons woonde. En zo begon een nieuw paardenavontuur bij de overburen.

Mijn ouders die verder niets met paarden hebben zagen hoeveel plezier we erin hadden en meerdere dagen in de week was ik te vinden bij de stallen. Op een geven moment kwamen ze met het idee dat het wellicht leuk was om eens een periode van een maand te doen alsof die pony een eigen paard was en als dat dan goed zou gaan dan zouden we wellicht op zoek kunnen naar een eigen paard. We waren door het dolle en in plaats van 3x in de week kwam ik daar nu dagelijks, mestte alle 7 stallen uit en poetste elke week al het tuig. En deed veel klusjes rondom de stallen. Een maand werd de hele zomer en op gegeven moment kwamen mijn ouders eens kijken hoe het ging. Ik weet nog goed dat ik enorm gefrustreerd raakte van een van de opmerkingen die er viel. ‘dat er ook wel eens de voerbak gesopt moest worden…’ Ik dacht heb ik hiervoor maanden zo hard gewerkt?

Hoe het in de periode erna is gegaan weet ik niet meer precies maar op gegeven moment vertelde mijn ouders dat we op zoek gingen naar een paard. Mijn ouders hadden een gesprek gehad met een staleigenaar in de buurt en mijn moeder had via een ruitersportzaakje in de buurt een telefoonnummer gekregen van een dierenarts. Die wist misschien wel ergens een paard dat te koop stond. Mijn zus en ik konden niet wachten, wat waren we intens blij!

Eind november was het raak, mijn moeder was gebeld en de dierenarts had haar een nummer gegeven waar twee paarden te koop stonden. We konden meteen komen kijken. Er stond een 5-jarige onstuimige ruin van 170cm en Lady…

En daar stond ze dan. Een mooie 4,5-jarige KWPN merrie, amper zadelmak en met een schofthoogte van 157cm, breed geschouderd en een ronde achterhand. Volgens de verkoper had ze een mooi papier, spring gefokt met Haarlem als vader en haar moeder was een mooie merrie uit een bekende ‘Olga’-lijn (m. Holga, Belisar x Kanonnier). Maar groen en onervaren als we waren en totaal onbekend op het gebied van fokkerij, zei het ons helemaal niets. Ze was door de eigenaar als veulen aangekocht voor de fok i.v.m. het papier maar ze bleef te klein dus stond ze te koop.

Ze was prachtig en had een intens zachte en lieve uitstraling, liep op de bevroren grond mooi ruim. Ik had ooit eens opgevangen dat dat iets goeds was, maar meer kennis had ik, als 14-jarige, toen niet.

Eenmaal weer op stal, begon Lady mijn gezicht en dat van mijn zus heel voorzichtig af te snuffelen, ik weet het nog goed. Het was super koud en de ijzige wind sneed lang mijn gezicht en toen die zachte lippen en warme adem van Lady. Het was zo intens lief, zacht en nieuwsgierig. We waren verkocht.

Half december werd Lady goedgekeurd door de dierenarts en hierna hebben we haar gekocht. Twee weken later, op 31 december 1997, zou ze naar de stalling komen bij ons in de buurt. Waarna ons avontuur ging beginnen.

In die tijd was Beurs Paard nog een hele happening en we gingen daar voor het eerst heen in de dagen voor Lady kwam. We kwamen terug met een halster, dekje, wat poetsspulletjes en een longeerlijn. Niet dat ik dat kon, ik had nog nooit eerder een paard gelongeerd, maar wist wel dat het handig was als een paard nog jong was en ingereden moest worden.

Als ik terugkijk op die tijd verbaast het me hoe we aan dit avontuur zijn begonnen. Zonder echte ervaring en kennis, wel met heel veel liefde, en god dank met het liefste en vergevingsgezindste paard ter wereld. In de eerste jaren ging het met vallen en opstaan, beide groen, er was regelmatig miscommunicatie, maar Lady bleef op haar manier altijd heel lief en zacht in haar communicatie, die ik toen ook niet altijd begreep. Maar ze zou geen vlieg kwaad doen. Voor mij de meest betrouwbare leermeester voor de rest van onze vriendschap en tijd samen.

Ik ben zelf geen dressuurruiter en heb ook niet heel veel lesuren op dat vlak gevolgd. Mijn interesse ging al snel meer uit naar natural horsemanship en probeerde alles wat ik in een boekje las, wat ik van mijn moeder had gekregen. Toendertijd, zo rond het jaar 2000, was hier nog niet zo veel over bekend en stond deze stroming nog in de kinderschoenen. Ik werd regelmatig uitgelachen of raar aangekeken. Maar mijn eigen mengsel van deze alternatieve stromingen en de zachtheid van Lady heeft er wel voor gezorgd dat we een hele stevige band ontwikkelde naast dat ik ook wel eens een onwetende of onkundige misser maakte. Terugkijkend op het geheel heeft ons samen zijn verschillende fases doorgemaakt. Naarmate onze beide leeftijd vorderde begrepen we steeds meer kleine signalen van elkaar en raakte we meer en meer op elkaar ingespeeld in de omgang. Waarbij we de grootste sprongen hebben gemaakt vanaf het moment dat ze hoefbevangen raakte. En ik gedurende haar herstel meer en meer opzoek ging naar natuurlijke huisvesting en de natuur van het paard. Samen met haar heb ik de transformatie gezien van traditionele stal naar een natuurlijke huisvesting. Ik heb haar zien veranderen en meer paard zien worden, zelfs nog op haar oudere dag.